چرا «قاهره» مهمترین جشنواره سینمایی جهان عرب است + تصاویر
ملل آنلاین: صنعت سینما در مصر قدمتی دیرینه دارد و مشهور است که در سال ۱۸۹۶ میلادی اولین فیلم در قاهره در محلی به نام «باغ ازبکی» به نمایش در آمد اما اولین سالن سینما در سال ۱۸۹۷ میلادی در اسکندریه افتتاح شد و فیلم مستندی از مناظر طبیعی مصر در این سینما به نمایش در آمد. در سال ۱۹۰۷ میلادی اولین تولید سینمایی مصر انجام شد و فیلمهای کوتاه و صامت مصری پا به عرصه وجود گذاشتند.
محمد کریم اولین فیلمساز مصری
اولین فیلم داستانی مصریها با نام «الشرف البدوی» (شرف بادیهنشین) فیلمی بود که در سال ۱۹۱۷ میلادی توسط یک شرکت سینمایی ایتالیایی-مصری تولید شد، اولین کارگردان و همچنین اولین هنرپیشه مصری آقای محمد کریم بود. در طول بیش از صد سال سینمای مصر ۴۰۰۰ فیلم را در کشورهای مختلف عربی به نمایش گذاشته است و تمامی ماهوارههای عربی فیلمها و سریالهای مصری را به نمایش میگذارند.
مصر یکی از بزرگترین و پیشروترین کشورهای عربی و آفریقایی در تولید فیلم است و فیلم ها و سریالهای مصری نقش بسیار مهمی در معرفی مصر و جامعه آن به دیگر کشورهای عربی داشته و دارند. اخیراً هم در ایران و از طریق سامانههای اینترنتی، سریال «النهایة» با موضوع زوال رژیم صهیونیستی و آزادی قدس پخش شده است.
در سال ۱۹۳۲ میلادی اولین فیلم ناطق مصری به نمایش درآمد اولین فیلم مصری که در خارج مصر به نمایش درآمد فیلم «وداد» بود و «امکلثوم» خواننده مشهور جهان عرب به عنوان ستاره این فیلم در آن بازی کرده بود. در سال ۱۹۳۵، اولین استودیو برای تولید و ساخت فیلمهای سینمایی در مصر افتتاح شد. این استودیو مرکزی برای تهیه فیلمهای سینمایی بود تا اینکه جنگ جهانی دوم باعث تعطیلی آن شد.
احمد بدرخان، کارگردان مصری که ۴۰ سال قبل درگذشته و بیش از ۴۰ فیلم ساخت که مشهورترین آنها «شبی از عشق» است
بعد از جنگ جهانی دوم تعداد فیلمهای ساخته شده مصری به یکباره چند برابر شد و از ۱۶ فیلم در سال ۱۹۴۴ به ۶۷ فیلم در سال ۱۹۴۶ جهش پیدا کرد و در این برهه کارگردانهایی مانند احمد بدرخان، هندی برکات، حسن العمام و تعدادی دیگر پا به عرصه وجود گذاشتند. در حال حاضر در مصر نزدیک به ۱۸ استودیو فیلمسازی و ۸ شرکت بزرگ تولید فیلم فعال هستند.
اولین جشنواره فیلم های سینمایی در مصر در تاریخ ۱۶ آگوست ۱۹۷۶ برگزار شد و «کمال ملاخ» ریاست جشنواره را تا سال ۱۹۸۳ بر عهده داشت. در سال ۱۹۸۵ کمیتهای متشکل از نمایندگان وزارت فرهنگ مصر در کنار نمایندگانی از اتحادیه بازیگران، برای مدیریت جشنواره تشکیل شد و «سعدالدین وهبه» ریاست کمیته را برعهده گرفت؛ از آن به بعد بود که جشنواره فیلم قاهره شهرتی جهانی پیدا کرد.
در سال ۱۹۹۰ انجمن بینالمللی سینماهای جهان گزارشی از برترین جشنوارههای سینمایی را منتشر کرد و در آن گزارش جشنواره فیلم قاهره پس از جشنواره لندن در رتبه دوم قرار گرفت.
جشنواره فیلم قاهره دارای چندین بخش رقابتی و غیررقابتی است که مهمترین بخش آن بخش رقابت بینالمللی فیلمهای حاضر در جشنواره است؛ در این قسمت که ویژه فیلمهای بلند داستانی و مستند است، ۷ جایزه به برگزیدگان اعطا میشود. باارزشترین این جوایز که از اهرام ثلاثه مصر نشأت گرفته است، «هرم طلایی» نام دارد. این جایزه از سال ۱۹۹۱ و در پانزدهمین دوره به جشنواره فیلم قاهره افزوده شد. این جایزه هر ساله به بهترین فیلم جشنواره اهدا میشود.
سینمای ایران یک بار در سال ۲۰۱۴ با فیلم سینمایی «ملبورن» ساخته نیما جاویدی موفق به کسب جایزه هرم طلایی از این جشنواره شد.
جایزه ویژه هیأت داوران با نام «هرم نقرهای» برای بهترین کارگردان و جایزه هرم برنزی برای بهترین فیلم اول یا دوم، دیگر جوایز مهم بخش مسابقه بین المللی هستند. برای بهترین فیلمنامه جشنواره نیز جایزه «نجیب محفوظ» (نویسنده شهیر مصری و برنده جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۸۸) در نظر گرفته شده است.
در این جشنواره به افتخار «فاتن حمامه» ستاره بزرگ زن سینمای مصر و همسر عمر شریف، بخشی خارج از بخش رقابت اصلی به نام وی در نظر گرفته شده است که در آن جوایزی به صورت افتخاری به برگزیدگان اهدا می شود.
بخش فیلمهای عربی یکی دیگر از بخش های رقابتی جشنواره است که در آن فیلمهایی از جهان عرب به رقابت با یکدیگر میپردازند. جایزه بهترین فیلم عربی به ارزش ۱۵ هزار دلار نیز مهمترین جایزه این بخش است که توسط یک هیأت ویژه به تهیهکننده فیلم اهدا می شود.
رایزنی فرهنگی کشورمان در مصر معتقد است: جشنواره فیلم قاهره به عنوان یک جشنواره قدیمی و پیشرو در جهان عرب همواره رقیب اصلی جشنواره فیلم مراکش شناخته شده است. جشنواره قاهره در سالهای اخیر رقبایی مانند جشنوارههای فیلم دبی و ابوظبی پیدا کرده است اما جشنواره قاهره تلاش دارد تا همچنان نقش خود را بهعنوان معتبرترین جشنواره منطقه حفظ کند و تنها جشنواره رقابتی «رده الف» مورد تأیید فدراسیون بینالمللی انجمن تهیهکنندگان فیلم (FIAPF) در کشورهای عربی به شمار میرود.
* بخشها و جوایز مختلف جشنواره فیلم قاهره
بخشهای مختلف جشنواره فیلم قاهره که تا کنون ۴۲ دوره آن برگزار شده، به شرح زیر است:
ـ بخش رقابتی اصلی فیلم های بلند
ـ بخش رقابتی افق سینمای عرب مختص فیلم های بلند
ـ بخش رقابتی هفته منتقدین مختص فیلم های بلند
ـ بخش رقابتی فیلم های کوتاه
ـ بخش بین المللی پاناروما
ـ بخش رقابتی سینمای مصر
جوایزی که در این جشنواره توزیع میشود، به شرح زیر است:
ـ هرم طلایی بهترین فیلم
ـ هرم نقرهای بهترین کارگردانی
ـ هرم برنزی بهترین فیلم اول یا دوم کارگردان
ـ جوایز ویژه بهترین فیلمنامه، بازیگری و فیلمبرداری
ـ جایزه بهترین فیلم کوتاه
ـ جایزه ویژه هیئت داوران
ـ به همراه جوایز نقدی متفاوت
#ملل_آنلاین / منبع خبرگزاری فارس